Η φωνή είναι ένα χρήσιμο εργαλείο της ανθρώπινης επικοινωνίας, μέσω αυτής μοιράζονται ανάγκες, σκέψεις, συναισθήματα, ακόμη και πληροφορίες για το άτομο που μιλά (ηλικία, μορφωτικό επίπεδο, φύλο, τόπος καταγωγής).
Οι διαταραχές στη φωνή (ή δυσφωνία, ή διαταραχές στη φώνηση) μπορεί να οφείλονται σε διάφορα αίτια (π χ ασθένειες του λάρυγγα, ψυχογενείς διαταραχές κα) και συνήθως αποτελούν οποιαδήποτε αλλοίωση στο ύψος, στην ένταση και στην ποιότητα της. Μια διαταραχή φωνής μπορεί να συνοδεύεται από πόνο, δυσκολία ή κούραση κατά την ομιλία και σε μερικές περιπτώσεις και από απώλεια της φωνής.
Φαίνεται πως οι διαταραχές της φώνησης και η ψυχική υγεία συνδέονται στενά. Βάσει των ερευνητικών δεδομένων που υπάρχουν μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε πως οι διαταραχές της φωνής επηρεάζουν την ψυχική υγεία και πως οι ψυχικές διαταραχές μπορεί να επιτείνουν μια διαταραχή της φωνής.
Έχει φανεί πως το στρες επηρεάζει και δυσχεραίνει τον τρόπο ομιλίας. Επίσης, μελέτες έχουν δείξει πως όταν αισθανόμαστε φόβο, ο τόνος της φωνής μας γίνεται υψηλότερος, και τείνουμε να μιλάμε πιο γρήγορα. Έχει παράλληλα παρατηρηθεί πως η φωνή των ασθενών με κατάθλιψη είναι συνήθως χαμηλότερης έντασης και μονότονη.
Οι άνθρωποι που υποφέρουν από κάποια διαταραχή της φωνής, οποιασδήποτε αιτιολογίας, φαίνεται να νιώθουν μεγαλύτερη συναισθηματική δυσφορία, και να έχουν περισσότερα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους. Συγκεκριμένα, βιώνουν άγχος για την υγεία τους και μπορεί να αναπτύξουν και συμπτώματα διατροφικών διαταραχών και διαταραχής προσαρμογής. Σε μελέτες που συνέδεσαν τις διαταραχές της φωνής με χαρακτηριστικά προσωπικότητας, φάνηκε πως τα άτομα με διαταραχές στη φωνή τείνουν στην τελειομανία, στην έλλειψη διεκδικητικότητας και έχουν μια προδιάθεση στη δυσκολία επεξεργασίας αρνητικών συναισθημάτων.
Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως οι άνθρωποι με κάποια διαταραχή στη φωνή τους, αναφέρουν πως έχουν χαμηλή ποιότητα ζωής. Όταν ζητήθηκε από ασθενείς με δυσφωνία να βαθμολογήσουν την ποιότητα ζωής τους, σκόραραν σχεδόν το ίδιο με ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιες νόσους όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια κα.
Οι διαταραχές της φωνής καθιστούν την επικοινωνία δύσκολη ή αδύνατη και προκαλούν μια επικοινωνιακή αναπηρία. Ομάδα ανθρώπων χρησιμοποιεί τη φωνή τους πολλές ώρες την ημέρα λόγω της εργασίας τους, (τραγουδιστές, δάσκαλοι, ψάλτες, νηπιαγωγοί, δικηγόροι κα) και έτσι, μια διαταραχή στη φώνηση μπορεί να επιφέρει προβλήματα στον τρόπο διεκπεραίωσης της εργασίας τους, μειωμένη αποδοτικότητα όπως και μειωμένη αίσθηση αυτό-αποτελεσματικότητας και αυτό-αξίας. Ένας άλλος τομέας που επηρεάζεται, είναι αυτός των διαπροσωπικών σχέσεων καθώς άτομα με δυσφωνία μπορεί να απομονώνονται και να περιθωριοποιούνται. Γενικά, άτομα που χάνουν τη φωνή τους μπορεί να βιώσουν απώλεια και πένθος.
Είναι σαφές πως μια διαταραχή στη φωνή έχει συνέπειες σε πολλούς τομείς της ζωής του ατόμου (εργασία, σχέσεις, αυτό-εικόνα). Η έγκυρη και αξιόπιστη ενημέρωση σχετικά με θέματα φωνητικής υγιεινής αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόληψης.
Η αντιμετώπιση των διαταραχών της φωνής ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα και την αιτία της διαταραχής. Χρειάζεται να γίνει από ειδικούς επαγγελματίες υγείας και να είναι εξατομικευμένη, να βασίζεται δηλαδή στις ανάγκες του καθένα ξεχωριστά για να εξασφαλιστεί η σωστή θεραπεία και η αποκατάσταση της φωνής.
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των διαταραχών της φωνής. Οι ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το άγχος, το στρες, οι διαταραχές στη διάθεση κα, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη φωνητική υγεία. Με αυτόν τον τρόπο, η ψυχοθεραπεία βοηθά στη διαχείριση αυτών των παραγόντων προσφέροντας κατάλληλες τεχνικές και στρατηγικές για την αντιμετώπιση των ψυχικών εκείνων ζητημάτων που μπορεί να επιδεινώνουν τη φωνητική διαταραχή. Συγκεκριμένα, έχει φανεί πως οι ασθενείς που λάμβαναν κατάλληλη θεραπεία για τη φωνή τους και παράλληλα Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (ΓΣΨ), παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση της γενικής τους ευεξίας, μείωση των έντονων συμπτωμάτων άγχους και λιγότερες υποτροπές.
Βιβλιογραφία:
Baker, J. (2008). The role of psychogenic and psychosocial factors in the development of functional voice disorders. International journal of speech-language pathology, 10(4), 210-230.
Gray, H., Coman, L., Walton, C., Thorning, S., Cardell, E., & Weir, K. A. (2021). A comparison of voice and psychotherapeutic treatments for adults with functional voice disorders: a systematic review. Journal of Voice.
Jordan, V. A., Lunos, S., Sieger, G., Horvath, K. J., Cohen, S., & Misono, S. (2020). Association of voice and mental health diagnoses with differences in voice‐related care utilization. The Laryngoscope, 130(6), 1496-1502.
Jordan, V. A., Cohen, S., Lunos, S., Horvath, K. J., Sieger, G., & Misono, S. (2020). Mental health and Dysphonia: which comes first, and does that change care utilization?. The Laryngoscope, 130(5), 1243-1248.
Miller, T., Deary, V., & Patterson, J. (2014). Improving access to psychological therapies in voice disorders: a cognitive behavioural therapy model. Current opinion in otolaryngology & head and neck surgery, 22(3), 201-205.
O’Hara, J., Miller, T., Carding, P., Wilson, J., & Deary, V. (2011). Relationship between fatigue, perfectionism, and functional dysphonia. Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 144(6), 921-926.
Εξαρχάκος, Γ. (2001). Φυσιοπαθολογία της φωνής. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
