Οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής αποτελούν μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών που εκδηλώνονται με επίμονες και δυσλειτουργικές συμπεριφορές σχετικά με το φαγητό.
Ανάλογα με τον τύπο της διαταραχής, μπορεί να περιλαμβάνουν περιορισμό της τροφής, υπερβολική κατανάλωση ή πρακτικές αποβολής τροφής, όπως πρόκληση εμετού ή χρήση καθαρτικών. Εκτός από τις σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική υγεία, οι διαταραχές αυτές επηρεάζουν σημαντικά και την ψυχολογική και κοινωνική λειτουργικότητα των ατόμων.
Παρατηρούνται πιο συχνά σε γυναίκες, χωρίς να σημαίνει πως δεν νοσούν και άνδρες.
Στις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής περιλαμβάνονται:
1. PICA: χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη κατανάλωση για μη θρεπτικών, μη διατροφικών ουσιών, (χαρτί, σαπούνι, ύφασμα, μαλλιά, σπάγκο, μπογιά ή άλλες ακατάλληλες ουσίες) για τουλάχιστον ένα μήνα. Η συμπεριφορά αυτή δεν σχετίζεται με μια αναπτυξιακή φάση ή μια πολιτιστική πρακτική.
2. Μηρυκαστική Διαταραχή: Χαρακτηρίζεται από επανειλημμένη αναγωγή της τροφής, δηλαδή το άτομο μπορεί να μασήσει, να καταπιεί την τροφή και μετά να κάνει αναγωγή, να τη μασήσει εκ νέου και στο τέλος ή να την καταπιεί ή να την αποβάλλει από το στόμα. Η αναγωγή της τροφής δε συμβαίνει στο πλαίσιο κάποιας άλλης ιατρικής κατάστασης.
3. Αποφευκτική/Περιοριστική Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής: Το άτομο αποφεύγει ή περιορίζει την κατανάλωση τροφής, για λόγους, όπως μεταξύ άλλων η ευαισθησία σε υφές, γεύσεις, μυρωδιές ή εμφάνιση φαγητών, ο φόβος ότι θα πνιγεί ή θα έχει αλλεργική αντίδραση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή διατροφή, χαμηλό σωματικό βάρος, έλλειψη ενέργειας ή προβλήματα υγείας λόγω έλλειψης ι θρεπτικών συστατικών.
4. Νευρική Ανορεξία: Χαρακτηρίζεται από τον αυστηρό περιορισμό της πρόσληψης τροφής, οδηγώντας σε σημαντική απώλεια βάρους. Το άτομο βιώνει έντονο φόβο μήπως πάρει βάρος και βλέπει το σώμα του ως “παχύ” ακόμα κι αν είναι πολύ αδύνατο. Η προσπάθεια απώλειας βάρους μπορεί να γίνει είτε μέσω δίαιτας και εξαντλητικής άσκησης, είτε μέσω καθαρτικών.
5. Νευρική Βουλιμία: Χαρακτηρίζεται από επεισόδια ανεξέλεγκτης υπερφαγίας, όπου το άτομο τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού σε σύντομο χρόνο. Μετά, νιώθοντας ενοχές ή φόβο ότι θα πάρει βάρος, προσπαθεί να “αντισταθμίσει” αυτή την υπερφαγία, π.χ., με εμετούς, υπερβολική άσκηση ή χρήση καθαρτικών.
6. Διαταραχή Υπερφαγίας: το άτομο τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού, συχνά πολύ γρήγορα και χωρίς να πεινάει, ενώ νιώθει ότι δεν μπορεί να σταματήσει. Πολλές φορές τρώει σε σημείο που νιώθει σωματική δυσφορία (πχ πόνο στο στομάχι). Μετά από αυτά τα επεισόδια, συνήθως νιώθει ενοχές, ντροπή ή στεναχώρια, αλλά δεν προσπαθεί να “αντισταθμίσει” την υπερφαγία, όπως στη βουλιμία.
Οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής είναι σοβαρές ψυχικές διαταραχές που επηρεάζουν τη σχέση του ατόμου με το φαγητό και την εικόνα του σώματός του, με συνέπειες τόσο για την σωματική όσο και για την ψυχική του υγεία. Από τον αυστηρό περιορισμό της τροφής έως την υπερφαγία και τις καταναγκαστικές συμπεριφορές καθαρισμού, αυτές οι διαταραχές επηρεάζουν τη ζωή του ατόμου σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων της κοινωνικής και ψυχικής λειτουργικότητας.
Είναι σημαντικό να αναγνωριστούν έγκαιρα τα συμπτώματα και να ζητηθεί υποστήριξη από επαγγελματίες υγείας, καθώς η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση και βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την κάθε διαταραχή ξεχωριστά θα δοθούν σε επόμενα άρθρα
Βιβλιογραφία:
American Psychiatric Association, D. S. M. T. F., & American Psychiatric Association, D. S. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5 (Vol. 5, No. 5). Washington, DC: American psychiatric association.
